Senaryoda Uyarlama ve Tür Nedir? Roman Uyarlaması Nedir?
Bu yazımız senaryoda uyarlama ve tür hakkında çeşitli bilgiler içermektedir. Senaryo yapısı oluşturulurken uyarlama nasıl yapılır? Filmleri sınıflandırmamızı sağlayan tür nedir? ve roman uyarlaması konularına değinilir.
“Kitaplar her zaman sinemadan daha etkilidir; çünkü okuyucuya bir şey göstermez.” Demiş Michael Haneke.
Michael Haneke’nin söylediği bu cümleyi şöyle bir düşündüğümüzde hangi filmin, kitabından daha iyi olduğunu söyleyebiliriz? Bir elin parmağını geçer mi?
İÇİNDEKİLER
Senaryoda Uyarlama
Film uyarlamaları roman, oyun gibi orijinal metinlere dayanır ve birçok filmde bu esintiler görülür. Ancak bu türleri senaryoya çevirmek kolay olmadığından asıl amaç romandaki genel ruhu yansıtmaktır. Bu sebeple birçok uyarlamada hayal kırıklığına uğrayabiliriz. Çünkü okuduğumuz kitapta kahraman ile o kadar özdeşleşiriz ki konuların geçtiği mekanlardan tutun karakter tiplerine kadar hayal kurarız. Bu sebeple oluşturduğumuz mekanlarla ve karakterlerle ekranda karşılaşmadığımızda sarsılabiliriz.
Mesela ‘Patrick Süskind’in: Bir Katilin Hikayesi Koku’ filminde bu durum izleyici tarafından çok yaşanmıştır. Çünkü betimlemelere geniş geniş yer veren ve hayal gücünün sınırsız olduğu bu kitabın senaryolaştırılması ve görsele aktarılması oldukça zordur. Ancak tabii ki genel hatlarıyla filmde romanın ruhu yansıtılmıştır.
Bir kitabın aynı anda filmi de varsa ve önce o kitabı okuyacaksak kafamızda kadroyu peşin olarak kurmazsak daha keyifli bir film izlemesi yapabiliriz. Belki de filmi sürpriz olarak daha çok severiz. Tabii şaka bir tarafa bu önce ya da sonra ile ilgili bir durum değil, kitap da olanlar daha zengin içeriğe sahip olduğundan bu son her zaman kaçınılmaz gibi duruyor.
Sinema da Uyarlama Türleri
Gelelim tür konusuna. Fransızca Genre(bijoh) kelimesinden gelen tip ya da tür, filmleri sınıflandırmamızı sağlar.
Ben son zamanlarda ülkemizin de içinde bulunduğu ruhsal çöküşten dolayı önceden çok sevdiğim gerilim-korku filmlerini izlemekten artık çekiniyorum. Bu yüzden daha çok beynimi kurcalamayan komedi tarzı rahatlatıcı filmleri izliyorum. Özellikle komik Jim Carrey filmleri. Peki siz genelde ne tür film izlemeyi seversiniz?
Bazı filmlerde tabii ki birden fazla tür olabilir. Mesela 1996 yapımı ‘Çığlık’, 2000 yapımı ‘Korkunç Bir Film’ isimli filmler korku ve komediyi aynı anda barındırır. Yada 1982 yapımı ‘Bıçak Sırtı’ filmi bilimkurgu, gelirim ve karanlık filmler dediğimiz film noir’ı aynı anda sunar. Tabi bu türleri oluşturmak için kati bir formül mevcut değil, kişisel yaratıcılıkla da seçtiğimiz türleri şekillendirebiliriz.
Çok ölümlü western filmleri biraz can sıkıcı oluyor!
Western filmlerinde öne çıkan öğeler 1900’lerin öncesinde Amerikan sınır bölgelerinde geçmesi, ironik aksesuarların, kovboy şapkalarının olması olsa da tür özelliği tekrar yorumlanarak Western’in alt türü olan ‘Spagetti Western’ türü bu öğelerin yanısıra yakın yüz planları, abartılı kamera açıları ve kara mizah kullanılarak değiştirilebilir.
Senaryo türünün film içinde değiştiği 1996 yapımı ‘From Dask Till Down’ Filmi türün aynı anda kullanılması yerine bölerek kullanılmasına çok iyi bir örnek olabilir. Önce suç ve polisiye ile başlayan film yarısından sonra gerilim vampir filmine dönüyor. İzlemenizi de tavsiye ederim. Siz de bireysel zevkinize göre türleri harmanlayarak ya da tek tür üzerinden genel hatlarıyla içerik üretebilir, senaryonuza katkıda bulunabilirsiniz.
Uyarlama Senaryo Nedir?
Sanatın dalları arasında birbirine uyarlanarak hazırlanan senaryolar uyarlama senaryo olmaktadır. Elbette ki sadece sanat eserleri arasında değil gerçek hayattan alınarak uyarlama senaryo hazırlanabilmektedir. Bu tür çoğunlukla belgesel olarak tanımlansa da temel olarak uyarlama senaryo yapıtları arasındadır.
Serbest Uyarlama Nedir?
Uyarlama işlemi diller arasında çeviri şeklinde olabileceği gibi bir romanın ya da kitabın sinemaya aktarılması şeklinde de gerçekleşebilmektedir. Serbest uyarlama ifadesi de genel olarak romanların dizi ya da film senaryosuna dönüştürülmesi aşamasında kullanılan bir senaryo terimi olmaktadır.
Uyarlama senaryo da genelde romana bağlı kalınarak filme aktarımı gerçekleştirilir. Ancak bazı durumlarda serbest uyarlama yapılarak konunun ana teması bozulmadan zaman ve mekan özelliklerinde güncellemeler yapılabilir. 60’lı yıllarda geçen bir romanda ki hikayenin sinemaya ya da TV dizilerine aktarılırken günümüz koşullarına göre serbest uyarlama yapılması gibi.
Romanın Filme Uyarlanması?
Kitaplardan, romanlardan alınarak dizi ya da filmlere uyarlanarak yazılan senaryolar yapımcılık da sık yapılan uygulamalardan biridir. Kimi zaman romanın zamanına ve karakter özelliklerine bire bir bağlı kalınarak uyarlama yapılırken bazı durumlarda serbest uyarlama yapılarak izleyicinin daha fazla dikkatini çekmek avantaj sağlayabilmektedir.